Robert Higgs(geboren 1944)

Economisch historicus die liet zien hoe crises de staat versterken ten koste van individuele vrijheid

Robert Higgs is een onafhankelijke geleerde en senior fellow bij het Independent Institute die een nieuwe manier van kijken naar staatsgroei heeft ontwikkeld. Zijn 'crisis theory' verklaart hoe overheden crises gebruiken om hun macht uit te breiden — macht die zij zelden volledig teruggeven wanneer de crisis voorbij is. Higgs combineert economische theorie met historische analyse om te laten zien hoe de moderne staat zo groot kon worden.

Higgs studeerde economie aan Johns Hopkins University en heeft zijn carrière besteed aan het onderzoeken van langetermijntrends in overheidsgroei, economische geschiedenis en de rol van instituties. Als libertariër is hij een scherpe criticus van overheidsmacht, maar zijn analyse is gebaseerd op rigoureuze empirische research, niet op ideologie.

Belangrijkste ideeën

Crisis and Leviathan Theory

Higgs toont aan dat overheden crises gebruiken om hun macht uit te breiden. Na de crisis blijft een deel van die macht behouden, wat resulteert in een 'ratchet effect' van voortdurende staatsgroei.

"Government grows by taking advantage of crises, real or manufactured."

Regime uncertainty

Ondernemers en investeerders worden terughoudend wanneer zij onzeker zijn over toekomstig overheidsbeleid. Deze onzekerheid kan economische groei jarenlang vertragen.

Institutionele analyse

Formele regels zijn minder belangrijk dan informele instituties, verwachtingen en ideologieën die het gedrag van mensen en organisaties vormgeven.

Historische cycliciteit

Perioden van crisis en overheidsexpansie wisselen af met perioden van relatieve rust en beperkte overheid, maar de algemene trend is richting meer staatsmacht.

Antioorlog perspectief

Oorlogen zijn de grootste motoren van staatsgroei en centralisatie. Higgs toont aan hoe militaire conflicten blijvende institutionele veranderingen creëren.

Crisis and Leviathan (1987)

Een baanbrekende studie van hoe crises permanente staatsgroei creëren

In dit invloedrijke boek analyseert Higgs de groei van de Amerikaanse federal government van 1900 tot 1985. Hij toont aan dat crises zoals wereldoorlogen en de Grote Depressie worden gebruikt om overheidsinterventie te rechtvaardigen die nooit volledig wordt teruggedraaid.

Kernpunten uit Crisis and Leviathan

• Het ratchet effect
  Tijdens crises groeit de overheid snel. Na de crisis krimpt hij wel, maar nooit tot het oorspronkelijke niveau.

• Ideologische verschuivingen
  Crises veranderen de publieke opinie over de rol van de overheid. Wat ooit ondenkbaar was, wordt acceptabel.

• Institutionele momentum
  Eenmaal opgerichte overheidsagentschappen en -programma's creëren belangengroepen die hun voortbestaan verdedigen.

• Constitutionele erozie
  Grondwettelijke beperkingen worden opgerekt tijdens crises en herstellen zich zelden volledig.

• Historische patronen
  De Amerikaanse geschiedenis toont duidelijke patronen van crisis-gedreven expansie gevolgd door gedeeltelijke contractie.

Regime Uncertainty Hypothesis

Higgs ontwikkelde dit concept om de langdurige Depressie van de jaren 1930 te verklaren:

Definitie

Regime uncertainty ontstaat wanneer eigenaren van productieve middelen onzeker zijn over het toekomstige beleid van de overheid ten aanzien van hun eigendomsrechten.

Mechanisme

Onzekerheid over beleid maakt investeringen riskant, wat leidt tot onderinvestering en langzame economische groei.

Empirische ondersteuning

Higgs toont aan dat private investeringen laag bleven zolang het New Deal beleid onvoorspelbare interventies deed verwachten.

Moderne relevantie

Het concept helpt verklaren waarom economische herstel na crises soms traag verloopt, ondanks stimuleringsmaatregelen.

Beleidsimplicaties

Consistente, voorspelbare regels zijn belangrijker voor economische groei dan de specifieke inhoud van die regels.

Zijn werk over de Grote Depressie

Higgs biedt een alternatieve verklaring voor de langdurige depressie:

Kritiek op demand-side verklaringen

Hij verwerpt Keynesiaanse verklaringen die focussen op onvoldoende vraag en pleit voor supply-side factoren.

New Deal als probleem

Het New Deal verlengde de depressie door onzekerheid te creëren over eigendomsrechten en bedrijfsregulering.

Herverdeling vs. groei

Beleidsmakers focusten op herverdeling in plaats van het herstellen van vertrouwen en investeringen.

Oorlog en herstel

Economisch herstel kwam niet door oorlogsuitgaven, maar doordat het einde van de oorlog regime uncertainty wegnam.

Institutionele legacy

De depressie creëerde blijvende institutionele veranderingen die de Amerikaanse economie decennia hebben beïnvloed.

Antioorlog geschriften

Higgs is een consistent criticus van Amerikaanse buitenlandse interventies:

Militair-industrieel complex

Hij analyseert hoe oorlogen duurzame coalities creëren tussen militaire leiders, defensie-industrie en politici.

Oorlog als rachet

Militaire interventies laten altijd institutionele veranderingen achter die de staat versterken.

Economische kosten

De werkelijke kosten van oorlogen zijn veel hoger dan officiële ramingen omdat zij opportunity costs en langetermijneffecten negeren.

Democratie en oorlog

Zelfs democratische overheden misleiden hun burgers over de kosten en baten van militaire interventies.

Vrede-dividende

Het beëindigen van militaire avonturen zou substantiële economische voordelen opleveren.

Methodologische benadering

Institutionele economie

Higgs focust op hoe formele en informele regels gedrag beïnvloeden over lange termijn.

Historische analyse

Hij gebruikt historische casestudies om economische theorieën te testen en verfijnen.

Empirische onderbouwing

Zijn claims worden ondersteund door uitgebreide data-analyse en historische documentatie.

Interdisciplinaire aanpak

Hij combineert economie, geschiedenis, politicologie en sociologie in zijn werk.

Onafhankelijke research

Als onafhankelijke geleerde is hij niet gebonden aan academische mode of institutionele druk.

Critici en controverse

Mainstream economie

Veel mainstream economen vinden zijn interpretatie van de Grote Depressie te politiek gekleurd.

Historici

Sommige historici beweren dat hij te simpel denkt over complexe historische processen.

Beleidsmakers

Zijn werk wordt vaak genegeerd door beleidsmakers die crises willen gebruiken om hun agenda door te voeren.

Libertarische kritiek

Zelfs sommige libertariërs vinden zijn pessimisme over staatsgroei overdreven.

Higgs verdedigt zijn werk door te wijzen op de empirische onderbouwing en de voorspellende kracht van zijn theorieën.

Waarom Higgs vandaag relevant is

Zijn crisis theory helpt bij het begrijpen van hoe COVID-19 en andere moderne crises gebruikt worden om overheidsmacht uit te breiden.

Zijn werk over regime uncertainty is relevant voor landen die economische stagnatie ervaren ondanks stimuleringsmaatregelen.

Zijn analyse van het militair-industrieel complex werpt licht op moderne buitenlandse interventies.

Higgs biedt een historisch perspectief dat laat zien dat de huidige omvang van de staat niet onvermijdelijk was, maar het resultaat van specifieke historische processen die omgekeerd kunnen worden.