Defensie als verdienmodel voor angst

Een geopolitiek gezelschapsspel met prijskaartje

Er was eens een club van landen die besloten hadden dat vrede het beste bereikt kon worden door gezamenlijk heel veel wapens te kopen. Dat heette dan "verdediging", hoewel de raketten meestal vooruit gericht stonden. In Brussel werd deze week weer flink geapplaudisseerd voor een plan om de defensie-uitgaven van de NAVO-leden collectief te verhogen naar "minstens 2 procent van het bbp". Alsof dit een natuurwet is, en geen politieke willekeur met een rekenmachine in dienst van de wapenindustrie.

De NOS noemt dit zonder blikken of blozen een "krachtige boodschap naar Rusland". Alsof Poetin zich laat imponeren door een boekhoudkundige drempel waar je net onder of boven zit. Maar de echte boodschap is gericht aan binnenlandse belastingbetalers: We maken u bang, zodat u zult betalen. Niet voor uw veiligheid, maar voor de uitbreiding van onze invloed.

De perpetuele oorlogseconomie

Robert Higgs beschreef het al in Crisis and Leviathan (1987):

"As long as war crises endure—or can be plausibly maintained—the growth of government will remain politically viable."

De NAVO is hiervan een schoolvoorbeeld. Ooit opgericht als tijdelijke alliantie tegen het Warschaupact, is het nu een permanent instituut geworden met eigen bureaucratie, mediacampagnes, doctrinevorming en investeringsdoelen. De vijand mag wisselen, de begroting stijgt altijd.

En wie zwijgt, stemt toe. Ron Paul, voormalig Congreslid en onvermoeibaar vredespleiter, wees decennia geleden al op het gevaar van deze institutionele oorlogszucht. Hij noemde de NAVO een bureaucratische relikwie die enkel blijft bestaan omdat er geld, macht en prestige mee gemoeid is. Zijn waarschuwing was helder: "We march off to war not because we are threatened, but because war is good politics for the state."

Hoe het probleem zelf gecreëerd werd

De huidige roep om verhoogde defensie-uitgaven is de zoveelste ronde in een spel waarvan de NAVO zelf de regels maakt. Door jarenlang escalatie te voeden via wapenleveranties, sanctieoorlogen en geopolitieke bluf, is het nu ineens "noodzakelijk" om onze defensie te versterken.

Maar wie heeft deze onveiligheid eigenlijk veroorzaakt? Het is de staat zelf—met zijn diplomatie van dreiging en zijn interventies op vreemde bodem. De vrije markt, die afhankelijk is van vertrouwen en vrijwillige samenwerking, had nooit belang gehad bij een conflict dat wereldhandel en kapitaalstromen ondermijnt. Een ondernemer wil klanten, geen vijanden.

Het alternatief: vrede als vrijwillige transactie

Stel je voor: in plaats van verplicht meebetalen aan bommen, kiest een samenleving ervoor om veiligheid te organiseren via vrijwillige verdragen, onafhankelijke arbitrage en economische samenwerking. Geen belastinggeld voor tanks, maar investering in infrastructuur, voedselzekerheid en kennisdeling. In een vrije samenleving worden wapens niet geproduceerd met andermans geld, en zeker niet op basis van ministeriële spierballentaal.

De mens wil veiligheid—maar niet in de vorm van surveillance, dienstplicht of NAVO-radarposten. Échte veiligheid ontstaat als mensen elkaar vrij kunnen ontmoeten, zonder dat overheden in de weg staan met sanctielijsten, douaneheffingen en bommenwerpers.

De vrede van de staat is een begrotingspost

Wie vandaag nog gelooft dat verhoogde defensie-uitgaven "onze vrijheid beschermen", heeft waarschijnlijk ook aandelen in Airbus Defence & Space. Of een NAVO-baantje in het vooruitzicht. Voor iedereen anders geldt: veiligheid is te belangrijk om over te laten aan mensen die zelf bepalen wanneer het oorlog is.

En zolang een club ministers in Brussel applaus oogst voor hun wapenaankopen, kunnen we gerust stellen: de vrede is in goede handen. Die van de boekhouder.

Volgende keer bij de NAVO: hoe we met eenheden vrijheidseenheden in vredesmissies vredesbombardementen uitvoeren voor de democratie.