The Tragedy of the Euro

In 2010, jaren voordat de eurocrisis uitbrak, publiceerde Philipp Bagus deze profetische analyse van waarom de Europese Monetaire Unie gedoemd was tot mislukking. Het boek is geen droog academisch betoog, maar een economische thriller die laat zien hoe politieke ambities botsen met economische realiteiten.

Kernthese

Bagus toont aan dat de euro nooit een economisch project was, maar een politiek instrument om Europese eenwording af te dwingen. Politici verkochten monetaire unie als economische noodzaak, terwijl het in werkelijkheid een poging was om via de achterdeur een Europese superstaat te creëren. De economische argumenten werden niet gebruikt om de euro te rechtvaardigen, maar misbruikt om politieke doelen te verhullen.

Hoofdargumenten

1. Tragedy of the Commons in monetaire zaken

De eurozone creëerde een 'tragedy of the commons' waarbij elk land de prikkel kreeg om schulden te maken die door andere landen medegefinancierd zouden worden. Griekenland, Spanje en Italië konden lenen tegen Duitse rentes, terwijl Duitse spaarders uiteindelijk de rekening zouden krijgen.

2. Economische diversiteit vs. monetaire eenheid

Noord- en Zuid-Europa hebben fundamenteel verschillende economische culturen, spaarpatronen en arbeidsethiek. Een gemeenschappelijke munt dwingt deze natuurlijke diversiteit in een kunstmatig keurslijf. Het is alsof je Duitse punctualiteit en Griekse flexibiliteit aan dezelfde monetaire discipline onderwerpt.

3. Inflatie als verborgen belasting

Bagus legt uit hoe centrale banken, vooral de ECB, systematisch inflatie creëren door geldcreatie. Deze verborgen belasting raakt spaarders het hardst en begunstigt schuldenaars - vooral overheden die hun uitgaven financieren met nieuw geld.

4. Verlies van marktdiscipline

Vrije markten corrigeren onevenwichtigheden automatisch via prijswerking. Als Griekse producten te duur zijn, zou de drachme dalen en export weer concurrerend worden. De euro verhindert deze natuurlijke correcties en maakt problemen alleen maar erger.

Voorspellingen die uitkwamen

Bagus voorspelde in 2010:

• Permanente transfers van noord naar zuid
• Escalerende schuldencrises
• Democratische legitimiteitscrises
• Toenemende politieke spanningen tussen lidstaten
• Gebruik van elke crisis om meer centralisering te rechtvaardigen

Al deze voorspellingen zijn uitgekomen. De eurocrisis van 2010-2012, de COVID-19 respons, en het Next Generation EU programma volgden precies het script dat Bagus had voorspeld.

Relevantie voor Nederland

Voor Nederlandse lezers is het boek vooral relevant omdat het laat zien hoe Nederlandse spaarders, via de ECB en Europese garanties, systematisch de rekening betalen voor Zuid-Europese uitgaven. Terwijl Nederlandse huizenprijzen exploderen door ECB-geldcreatie, kunnen jongere generaties geen betaalbare woning meer vinden.

Het boek toont aan dat de keuze uiteindelijk simpel is: òf Europa wordt een federale staat met fiscale transfers van noord naar zuid, òf de euro valt uiteen. Er is geen derde weg - alleen politici die doen alsof die er wel is.

Citaten

"The euro is not a currency but a political project disguised as an economic one."

"The euro was designed to be irreversible, but economic reality always wins in the end."

"Inflation is not a natural phenomenon but a deliberate policy that redistributes wealth from citizens to the state."

Conclusie

"The Tragedy of the Euro" is essentiële lectuur voor iedereen die wil begrijpen waarom de Europese Monetaire Unie permanent in crisis verkeert. Bagus toont aan dat dit geen bug is, maar een feature - elke crisis wordt gebruikt om meer Europese integratie te rechtvaardigen.

Het boek bewijst dat monetaire soevereiniteit en democratische controle onlosmakelijk verbonden zijn. Wie de controle over zijn geld verliest, verliest de controle over zijn eigen toekomst.