
The Fiat Standard
door Saifedean Ammous
Een vernietigende analyse van hoe fiatgeld alle aspecten van menselijke beschaving corrumpeert - van voeding tot familie, van kunst tot architectuur
The Fiat Standard
In 2021 publiceerde Saifedean Ammous het vervolgwerk op "The Bitcoin Standard" - een nog ambitieuzer en controversiëler boek getiteld "The Fiat Standard: The Debt Slavery Alternative to Human Civilization." Waar het eerste boek Bitcoin bejubelde, ontleedt dit boek methodisch hoe fiatgeld elk aspect van menselijk leven heeft gecorrumpeerd en gedegradeerd.
Ammous toont aan dat de problemen van de moderne wereld - van obesitas tot echtscheidingen, van lelijke architectuur tot milieuproblemen - allemaal terug te voeren zijn op de fundamentele verstoring die fiatgeld heeft aangericht in menselijke incentives en tijdsvoorkeur.
Kernthese
Fiatgeld is niet neutraal. Door de mogelijkheid om waardevast te sparen weg te nemen, dwingt het mensen tot kortetermijndenken en consumptiedwang. Dit corrumpeert niet alleen economische besluitvorming, maar alle aspecten van menselijke beschaving. Van gezinsvorming tot voedselproductie, van kunst tot onderwijs - alles wordt gericht op snelle winst in plaats van duurzame kwaliteit.
Tijdsvoorkeur: de centrale verklaring
Lage vs. hoge tijdsvoorkeur
Ammous gebruikt het concept tijdsvoorkeur als sleutel tot het begrijpen van menselijk gedrag:
- Lage tijdsvoorkeur: Toekomstige voordelen worden hoger gewaardeerd dan onmiddellijke bevrediging
- Hoge tijdsvoorkeur: Onmiddellijke bevrediging wordt geprefereerd boven toekomstige voordelen
Hoe geld tijdsvoorkeur beïnvloedt
Onder een goudstandaard beloont sparen - geld behoudt of verhoogt zijn koopkracht over tijd. Dit bevordert lage tijdsvoorkeur. Onder fiatgeld wordt sparen bestraft door inflatie, wat hoge tijdsvoorkeur stimuleert.
Maatschappelijke gevolgen
De verschuiving van lage naar hoge tijdsvoorkeur verklaart volgens Ammous de meeste moderne problemen:
- Mensen investeren minder in langetermijnrelaties (stijgende echtscheidingscijfers)
- Kwaliteit wordt opgeofferd voor snelheid (fast food, wegwerpproducten)
- Traditionele vaardigheden verdwijnen (ambachtschap wordt vervangen door massaproductie)
- Culturele degradatie (kunst wordt commercieel entertainment)
Voeding en gezondheid
Van traditionele naar industriële voeding
Ammous wijdt uitgebreide hoofdstukken aan hoe fiatgeld de voedselproductie heeft getransformeerd. Voor de jaren '70 aten mensen voornamelijk traditionele voeding die eeuwenlang bewezen was. Sinds het einde van de goudstandaard domineren geprocesste voedingsmiddelen.
De rol van subsidies
Overheidssubsidies (mogelijk gemaakt door inflatiefinanciering) verstoren natuurlijke marktprijzen. Granen zoals maïs en soja worden kunstmatig goedkoop, terwijl traditionele voedingsmiddelen zoals vlees en groenten relatief duurder worden.
Obesitas als fiatgeld-ziekte
Ammous stelt controversieel dat de obesitas-epidemie samenhangt met:
- Subsidies voor koolhydraten
- Voedselwetenschappelijke misleiding
- Kortetermijndenken in voedselkeuzes
- Industriële verwerking gedreven door kostendruk
Voedingswetenschappelijke propaganda
Hij bekritiseert de overheidsvoedingsrichtlijnen als pseudowetenschap gedreven door industriële belangen en inflatiepolitiek in plaats van echte gezondheid.
Familie en reproductie
Het gezin als economische eenheid
Traditioneel was het gezin een economische eenheid gericht op langetermijnwaardecreatie. Ouders investeerden in kinderen, kinderen zorgden voor ouders. Dit systeem werkte omdat sparen mogelijk was.
Fiatgeld vernietigt gezinsincentives
Inflatie maakt langetermijninvesteringen (zoals kinderen) financieel irrationeel:
- Kinderen kosten geld nu, leveren waarde later op
- Inflatie maakt toekomstige waarde onzeker
- Overheidsuitkeringen vervangen familiehulp
- Vrouwen worden de arbeidsmarkt ingedreven om inflatie te compenseren
Dalende geboortecijfers
Ammous verbindt dalende vruchtbaarheidscijfers in ontwikkelde landen direct aan fiatgeld. In landen met hardere valuta (zoals Zwitserland met traditioneel sterke frank) zijn geboortecijfers hoger.
Feminisme als fiatgeldfenomeen
Controversieel stelt hij dat modern feminisme gedeeltelijk een reactie is op economische noodzaak gecreëerd door fiatgeld, niet op vrije keuze.
Kunst en cultuur
Van patronage naar commercie
Onder gezond geld werd kunst gefinancierd door rijke mecenassen die langetermijnwaarde zochten. Kunstenaars konden decennia besteden aan het perfectioneren van hun werk. Fiatgeld dwingt kunst naar commerciële snelle opbrengsten.
Moderne kunst als symptoom
Ammous ziet moderne abstracte kunst als symptoom van culturele degeneratie veroorzaakt door fiatgeld. Waar kunst traditioneel schoonheid en meesterschap vereiste, wordt het nu gedreven door shock, nieuwigheid en snelle verkoop.
Muziek en entertainment
Muziekindustrie transformeerde van albums (langetermijninvesteringen) naar singles en streaming (onmiddellijke bevrediging). Kwaliteit en ambachtschap werden opgeofferd voor volume en snelheid.
Architectuur en stedenbouw
Van eeuwige naar wegwerp-architectuur
Traditionele architectuur was bedoeld om eeuwen mee te gaan. Kathedralen, paleizen en huizen werden gebouwd voor generaties. Moderne architectuur is optimized for kortetermijnkostenminimalisatie.
Brutalist architectuur als fiatgeld-symptom
De lelijke betonarchitectuur van de late 20e eeuw wordt door Ammous gezien als directe uitdrukking van fiatgeld-incentives: goedkoop, snel, functioneel, maar zonder schoonheid of duurzaamheid.
Suburbanisatie
Auto-afhankelijke suburbs zijn volgens Ammous een product van fiatgeld-financiering die korte-termijn ontwikkeling beloont boven duurzame gemeenschappen.
Onderwijs
Van vorming naar training
Traditioneel onderwijs richtte zich op karaktervorming en overdracht van wijsheid. Modern onderwijs wordt gedomineerd door korte-termijn jobtaining en praktische vaardigheden.
Universitaire schuldencrisis
Studieschulden zijn mogelijk gemaakt door fiatgeld-financiering. Studenten worden gedwongen toekomstige inkomsten te hypothekeren voor huidige consumptie (onderwijs).
Degradatie van intellectuele standaarden
Ammous stelt dat universitaire standaarden zijn gedaald omdat instellingen hun inkomsten baseren op aantal studenten (subsidies) in plaats van kwaliteit van onderwijs.
Milieu en duurzaamheid
Echte vs. valse milieubescherming
Ammous onderscheidt tussen echte conservatie (gedreven door eigendomsrechten en langetermijndenken) en moderne environmentalism (gedreven door politiek en korte-termijn activisme).
Fiatgeld stimuleert verspilling
Omdat sparen wordt afgestraft, worden mensen aangemoedigd om te consumeren. Dit leidt tot:
- Wegwerpcultuur
- Geplande veroudering
- Overconsumptie
- Verspilling van natuurlijke bronnen
Climate change industrie
Controversieel stelt Ammous dat veel klimaatactivisme een manier is om meer overheidsmacht te rechtvaardigen, gefinancierd door inflatie. Echte milieubescherming komt van eigendomsrechten, niet van centrale planning.
Technologie en innovatie
Van incrementele naar revolutionaire innovatie
Onder gezond geld konden uitvinders decennia besteden aan het perfectioneren van uitvindingen. Fiatgeld dwingt naar snelle commercialisering en geplande veroudering.
Silicon Valley als fiatgeld-fenomeen
Veel moderne techinnovatie wordt gedreven door goedkoop krediet van centrale banken in plaats van echte marktwaarde. Dit leidt tot bubbles en malinvestments.
Sociale media en aandachteconomie
Platforms geoptimaliseerd voor onmiddellijke bevrediging (likes, shares) zijn symptomen van hoge tijdsvoorkeur gecreëerd door fiatgeld.
Wetenschap en geneeskunde
Van basic naar toegepaste research
Fundamenteel onderzoek vereist langetermijninvesteringen zonder gegarandeerde returns. Fiatgeld dwingt onderzoek naar korte-termijn commerciële toepassingen.
Farmaceutische industrie
Ammous bekritiseert de focus op symptoombehandeling (chronische medicatie) in plaats van genezingen, gedreven door fiatgeld-incentives.
Peer review en wetenschappelijke integriteit
Academische publicatie wordt gedreven door quantity over quality, conform fiatgeld-tijdsvoorkeur.
Geopolitiek en oorlog
Oorlogsfinanciering
Ammous toont aan dat grote oorlogen onmogelijk zijn onder een goudstandaard omdat overheden beperkt worden door hun goudreserves. Fiatgeld maakt onbeperkte oorlogsfinancering mogelijk.
Imperialisme
De VS kunnen hun imperiale macht alleen behouden door dollar-hegemonie. Andere landen worden gedwongen dollar-reserves aan te houden.
Internationale ontwikkelingshulp
Ontwikkelingshulp, gefinancierd door inflatie, corrumpeert ontvangende landen en houdt hen afhankelijk in plaats van hen te helpen ontwikkelen.
Voorspellingen en alternatieven
Onhoudbare trends
Ammous voorspelt dat huidige trends onhoudbaar zijn:
- Dalende geboortecijfers leiden tot demografische crisis
- Culturele degradatie ondermijnt sociale cohesie
- Financiële instabiliteit neemt toe
- Geopolitieke spanningen escaleren
Bitcoin als uitweg
Net zoals "The Bitcoin Standard" eindigt het boek met Bitcoin als oplossing. Terugkeer naar gezond geld zou:
- Lage tijdsvoorkeur herstellen
- Gezinsvorming aanmoedigen
- Kwaliteit boven kwantiteit bevorderen
- Echte cultuur en beschaving mogelijk maken
Kritiek en controverses
Oververeenvoudiging
Critici stellen dat Ammous complexe sociale problemen te veel toeschrijft aan één factor (fiatgeld).
Conservatieve bias
Zijn idealisering van traditionele rollen en instituties wordt gezien als conservatief en mogelijk discriminerend.
Cherry-picking
Sommigen beweren dat hij selectief data gebruikt om zijn argumenten te ondersteunen.
Technologische determinisme
De focus op monetaire technologie als bepaler van cultuur wordt bekritiseerd als reductionistisch.
Citaten
"Fiat money is the underlying root cause of the decline of human civilization."
"The fiat standard is not just about money; it's about time preference and how it affects every aspect of human life."
"Under a fiat monetary system, the future is always uncertain, making it rational to consume today rather than save for tomorrow."
"The destruction of sound money has led to the destruction of sound minds."
"Bitcoin offers a return to low time preference and the restoration of civilization."
Invloed en impact
"The Fiat Standard" is controversiëler dan zijn voorganger maar heeft ook veel invloed gehad:
- Populariseerde tijdsvoorkeur als verklarend concept
- Inspireerde debat over monetaire invloed op cultuur
- Beïnvloedde Bitcoin-maximalist beweging
- Kritische reacties van mainstream academici en media
Conclusie
"The Fiat Standard" is Ammous' meest ambitieuze werk - een poging om alle moderne problemen te verklaren vanuit één monetaire lens. Of je het nu eens bent met zijn conclusies of niet, het boek dwingt lezers om na te denken over de verborgen gevolgen van ons geldsysteem.
Het boek is een wake-up call dat geld niet neutraal is. De keuze tussen fiat en Bitcoin is niet alleen economisch, maar existentieel - het gaat om wat voor soort beschaving we willen: een gericht op korte-termijn consumptie of op lange-termijn waardecreatie.
Voor Bitcoin-aanhangers biedt het intellectuele munitie. Voor critici is het een uitdagende maar extreme visie. Voor iedereen is het een provocerende analyse van hoe diep monetaire systemen onze levens beïnvloeden.
Ammous dwingt ons de vraag te stellen: als fiatgeld werkelijk zo destructief is als hij stelt, wat betekent dat voor onze toekomst? En als Bitcoin de oplossing is, zijn we bereid de sociale en economische transformatie te ondergaan die dat met zich meebrengt?
Over de auteur
