Gustave de Molinari(1819–1912)

Belgische econoom die als eerste durfde te vragen: waarom zou veiligheid anders zijn dan brood?

Gustave de Molinari was de denker die de logica van de vrije markt tot haar ultieme conclusie doordacht. Terwijl zijn collega-economen halt hielden bij "essentiële overheidstaken," vroeg de Molinari zich af: als concurrentie goed is voor bakkers, waarom niet voor politieagenten? Als monopolies slecht zijn voor telecombedrijven, waarom zouden ze goed zijn voor rechtbanken?

De Molinari transformeerde een simpele economische waarheid in een revolutionaire politieke filosofie. Hij was de eerste die systematisch betoogde dat zelfs veiligheid en rechtspraak beter geleverd kunnen worden door concurrerende private bedrijven dan door staatmonopolies. Zijn radicale consequentie maakte hem tot de grondlegger van wat later anarcho-kapitalisme zou worden genoemd.

Belangrijkste ideeën

Volledige marktlogica

Als concurrentie de prijs verlaagt en kwaliteit verhoogt voor alle andere goederen, waarom zou dat anders zijn voor veiligheid? De Molinari paste economische principes consequent toe op álle menselijke behoeften, zonder uitzonderingen.

"If there is one well-established truth in political economy, it is this: that in all cases, for all commodities... it is in the consumer's best interest that labor and trade remain free."

Staat als inefficiënt monopolie

Overheden zijn gewoon monopolies die hun "diensten" tegen kunstmatig hoge prijzen verkopen. Net als andere monopolies leiden zij tot slechte service, hoge kosten en klantontevredenheid — alleen kunnen klanten niet weglopen.

Concurrentie in rechtspraak

Verschillende rechtssystemen kunnen naast elkaar bestaan en concurreren om klanten, net zoals verschillende restaurants concurreren om gasten. Marktwerking zorgt voor betere rechtspraak dan monopolistische staatsjustitie.

Evolutionaire ontwikkeling

De mensheid evolueert van barbarij naar beschaving, en uiteindelijk naar een samenleving zonder dwingende overheid. Anarcho-kapitalisme is geen utopie maar het logische eindpunt van menselijke ontwikkeling.

Vrijwillige associatie als basis

Alle sociale organisaties moeten gebaseerd zijn op vrijwillige overeenkomsten tussen individuen. Dwang — zelfs "democratische" dwang — is een primitieve vorm van menselijke interactie.

Les Soirées de la rue Saint-Lazare (1849)

Het eerste complete manifest van anarcho-kapitalisme

In De avonden in de Rue Saint-Lazar ontwikkelde de Molinari de meest radicale visie op de vrije markt die ooit was geschreven. Door middel van twaalf gesprekken tussen een Econoom, een Socialist en een Conservatief liet hij zien waarom alle overheidsfuncties — inclusief politie en defensie — beter door private bedrijven kunnen worden vervuld.

Het boek was geschreven als antwoord op de socialistische revolutie van 1848, maar ging veel verder dan de gebruikelijke verdediging van eigendomsrechten. De Molinari paste economische logica consequent toe: als concurrentie goed is voor brood, waarom niet voor veiligheid?

Kernargumenten uit Les Soirées

• Natuurlijke economische wetten
  De samenleving wordt beheerst door onveranderlijke wetten die niet genegeerd kunnen worden door politici van welke signatuur dan ook.

• Eigendom als basis van civilisatie
  Zonder veilige eigendomsrechten heeft niemand prikkels om te produceren, sparen of investeren — de basis van alle vooruitgang.

• Concurrentie in alle sectoren
  Het onderscheid tussen "publieke" en "private" goederen is kunstmatig — alle menselijke behoeften kunnen beter door markten worden vervuld.

• De productie van veiligheid
  Verschillende beveiligingsbedrijven zouden concurreren om klanten te beschermen, net zoals restaurants concurreren om gasten.

Het boek had onmiddellijke impact: zelfs de andere economen van de Guillaumin-groep verwierpen Molinari's ideeën als te radicaal. Pas meer dan een eeuw later zou Murray Rothbard Molinari erkennen als de eerste anarcho-kapitalist.

Waarom de Molinari de meest onderschatte revolutionair is

Hij bewees dat anarcho-kapitalistische ideeën geen moderne fantasie zijn maar een logische conclusie uit klassieke economische principes.

Zijn werk toont aan dat het onderscheid tussen "private goederen" en "publieke goederen" een politieke illusie is — alles kan geprivatiseerd worden als je de moed hebt om consistent te zijn.

De Molinari stelde de juiste vragen: als de staat zo goed is in het leveren van veiligheid, waarom hebben we dan zoveel criminaliteit? En als concurrentie werkt voor alles andere, waarom accepteren we monopolies voor de meest essentiële diensten?