De staat voorbij: Een nieuwe weg naar recht, welvaart en vrede

Stel je voor dat je wakker wordt in een wereld zonder belastingen, zonder verplichte verzekeringen, zonder vergunningen voor elk bedrijf dat je wilt starten. Waar je niet hoeft te stemmen op politici die je teleurstellen, omdat er geen politici zijn. Waar rechters concurreren om de beste rechtspraak te leveren in plaats van worden aangesteld door machtshebbers. Klinkt dit als utopie? Karel Beckman bewijst dat het de meest praktische oplossing is voor de chaos die staten veroorzaken.

In "De staat voorbij" doet Beckman iets dat geen politicus durft: hij stelt de legitimiteit van de staat zelf ter discussie. Niet de regering, niet de partij aan de macht, maar het hele concept van politieke autoriteit over vrije individuen. Hij toont aan dat alle problemen die we proberen op te lossen met meer staat - van armoede tot criminaliteit, van klimaatverandering tot oorlog - juist worden veroorzaakt door de staat.

Waarom de staat het probleem is, niet de oplossing

"De staat is de grote fictie waarbij iedereen probeert te leven ten koste van iedereen anders," citeert Beckman Bastiat. Maar het gaat verder dan economische uitbuiting. De staat corrumpeert alles wat hij aanraakt omdat zijn hele bestaan gebaseerd is op dwang in plaats van vrijwillige samenwerking.

Denk aan de beloftes van politici: meer welvaart, meer veiligheid, meer gelijkheid. Na decennia van groeiende overheidsmacht zijn we armer geworden (door inflatie), onveiliger (door interventies die terrorisme veroeden), en meer verdeeld (door herverdeling die groepen tegen elkaar opzet). Het patroon herhaalt zich eindeloos omdat het inherent is aan staatsmacht.

Beckman legt uit waarom dit onvermijdelijk is: de staat heeft geen klanten maar onderdanen. Hij hoeft niet te concurreren om je gunst, want je kunt niet naar een concurrent. Hij kan zijn "diensten" opleggen en je dwingen ervoor te betalen, ongeacht kwaliteit.

Hoe een staatsloze samenleving zou werken

Het radicale van Beckman is dat hij niet alleen kritiek levert, maar een werkbaar alternatief schetst. Hij toont aan hoe alle functies die we nu aan de staat toeschrijven - van rechtspraak tot infrastructuur, van onderwijs tot veiligheid - beter kunnen worden vervuld door vrijwillige organisaties.

"In een vrije samenleving zou je kunnen kiezen tussen verschillende rechtssystemen, net zoals je nu kunt kiezen tussen verschillende supermarkten," legt Beckman uit. Rechtbanken zouden concurreren om de beste rechtspraak te leveren. Verzekeraars zouden preventief investeren in veiligheid omdat dat goedkoper is dan achteraf uitbetalen.

Dit is geen anarchie maar georganiseerde vrijheid. Private beveiligingsbedrijven, concurrerende rechtbanken, vrijwillige gemeenschappen - allemaal gebaseerd op contracten in plaats van dwang. Mensen zouden alleen autoriteit accepteren die ze zelf hebben gekozen en kunnen wegwerken als die teleurstelt.

Waarom democratie het probleem verergert in plaats van oplost

Beckman bouwt voort op zijn eerdere werk "De democratie voorbij" door te laten zien dat democratie geen oplossing biedt maar het probleem institutionaliseert. Democratie legitimeert dwang door er een stemming aan toe te voegen. Maar verkrachting wordt niet moreel acceptabel omdat 51% ervoor stemt.

"Het probleem met democratie is niet dat slechte mensen aan de macht komen, maar dat goed bedoelde mensen slechte dingen doen met staatsmacht," verklaart hij. Zelfs de beste politicus moet regeren over mensen die dat niet willen. Zelfs de wijste wet geldt voor mensen in situaties die de wetmaker nooit heeft kunnen overzien.

Democratie creëert de illusie van legitimiteit voor wat in wezen georganiseerde diefstal en dwang is. Het maakt burgers medeplichtig aan hun eigen onderdrukking door hen te laten stemmen op hun onderdrukkers.

De praktische kant van een vrije samenleving

Beckman besteedt veel aandacht aan praktische vragen: hoe wordt recht gehandhaafd zonder staat? Hoe worden wegen gebouwd? Hoe worden de armen geholpen? Zijn antwoorden zijn gebaseerd op historische voorbeelden en moderne innovaties.

Private rechtspraak bestond eeuwenlang voordat staten het monopoliseerden. Tolwegen en private infrastructuur werken nog steeds beter dan staatsprogramma's. Liefdadigheid en onderlinge hulp namen af toen de verzorgingsstaat die functies overnam, maar kunnen gemakkelijk herleven.

"Mensen denken dat de staat noodzakelijk is omdat ze geen andere wereld kennen," observeert Beckman. "Maar kijk naar elke innovatie - van de auto tot internet - die ontstond ondanks, niet dankzij overheidsingrijpen."

De overgang naar vrijheid

Beckman is realistisch over de uitdagingen van overgang naar een staatsloze samenleving. Hij pleit niet voor gewelddadige revolutie maar voor geleidelijke uitholling van staatsmacht. Mensen kunnen nu al kiezen voor private alternatieven waar mogelijk: private scholen, private beveiliging, private geschillenbeslechting.

De echte revolutie vindt plaats in mensen's hoofden: het besef dat politieke autoriteit niet noodzakelijk of wenselijk is. Zodra genoeg mensen dit inzien, zal de staat vervagen zoals alle andere verouderde instituties.

Voor iedereen die gelooft dat mensen vrij moeten zijn om hun eigen leven te leiden, dat samenwerking beter is dan dwang, en dat concurrentie tot betere resultaten leidt dan monopolies, biedt dit boek een overtuigend blauwdruk voor de toekomst.

Beckman dwingt je de vraag te stellen: als vrijwillige samenwerking zo effectief is in elke andere sfeer van het leven, waarom accepteren we dan dwang in de politiek?