Timmermans wil de loonsverhoging centraliseren. Voor uw eigen bestwil natuurlijk

De welwillende planner als redder des vaderlands Frans Timmermans, voormalig klimaatpaus in Brussel en nu lijsttrekker van GL-PvdA, heeft een nieuwe missie gevonden: de loonzakjes van acht miljoen Nederlanders vullen — niet door werk, waarde of winst, maar via overleg, akkoord en overheidscoördinatie. Hij wil een "breed sociaal akkoord" sluiten waarin vakbonden, werkgevers en politiek elkaar vinden in een heilige drie-eenheid van centraal gestuurde loonpolitiek. In zijn woorden: "zorgen dat de lonen omhooggaan en mensen zeker zijn van hun inkomen."

Klinkt warm, sociaal, noodzakelijk bijna. Maar in de woorden van Bastiat: wat men ziet is het loonbriefje dat iets zwaarder weegt; wat men niet ziet is de ondernemer die geen nieuwe mensen aanneemt, de prijzen die stijgen, en de kleinere spelers die bezwijken onder de goedbedoelde dwang.

Het NOS-artikel zingt zonder kritische noot mee met de mars van de centrale regie. Geen vraag over wie dit gaat betalen. Geen overweging van sectorale verschillen. Geen spoor van scepsis. In plaats daarvan een toneelstuk waarin Timmermans als staatsvader het volk beschermt tegen de onvoorspelbare grillen van… de vrije arbeidsmarkt.

Van sociaal overleg naar economisch dirigisme

Het idee van een centraal loonakkoord is economisch gezien geen overleg maar een bevel — vermomd als consensus. De overheid zegt: "We gaan praten." Maar wat ze bedoelt is: "We gaan beslissen — en u past zich aan." Rothbard zou het als volgt samenvatten: de staat onderhandelt nooit; hij dicteert.

Door de lonen collectief vast te leggen, negeert men het lokale kennisprobleem dat Friedrich Hayek ooit zo scherp formuleerde: alleen op het niveau van de individuele ondernemer en werknemer is voldoende informatie beschikbaar om een loon te bepalen dat recht doet aan de productiviteit, situatie en waarde in die specifieke context.

Maar dat vergt vrijheid, vertrouwen en decentralisatie. Drie zaken die de gemiddelde politicus net zo graag mijdt als een belastingverlaging.

Het resultaat? Een 'sociaal akkoord' dat klinkt als een feestje voor de werknemer, maar dat eindigt in hogere prijzen, slechtere werkgelegenheid en het pletten van kleine bedrijven onder de loonhamer van Den Haag.

De zedelijke superioriteit van andermans geld

De retoriek van Timmermans is niet nieuw. Ook Bastiat herkende haar al in 1848. De politicus die spreekt over "zekerheid", "koopkracht" en "menselijke waardigheid" doet dat steevast met andermans geld op zak.

Wat ontbreekt is de erkenning dat waarde niet uit lucht ontstaat. De loonruimte waarover men spreekt is geen goddelijke gift, maar een weerspiegeling van wat een bedrijf kan dragen. Wanneer die ruimte niet spontaan groeit, maar politiek wordt opgelegd, ontstaat er geen rechtvaardigheid, maar roof.

Het NOS-artikel spreekt over "de wens dat lonen meestijgen met de inflatie", alsof dit een natuurrecht is. Maar inflatie is geen orkaan, het is het gevolg van monetair beleid — uitgevoerd door dezelfde centrale machten die nu beloven u ervoor te compenseren. Het is alsof de brandweer die het huis in brand stak, nu aanklopt met een tuinslang en vraagt of u koffie heeft.

De choreografie van het collectieve zelfbedrog

In de toneelopvoering van GL-PvdA zijn er drie hoofdrollen: de moreel verheven politicus, de onderhandelende werkgever, en de dankbare werknemer. Wat ontbreekt is het decor van onbedoelde gevolgen. Geen schijnwerper op de kleine ondernemer die wordt weggeregeld, geen bijrol voor de werkloze die nooit wordt aangenomen.

Maar het NOS-artikel noemt het "een breed akkoord", alsof breedheid een morele categorie is. Breed is het ook op de weegschaal van de bureaucratie: overlegtafels, commissies, rapporten, en vooral: structurele herverdeling zonder structurele waardecreatie.

De grap is: wie werkelijk geeft om koopkracht, werkzekerheid en loonsverhoging, zou zich moeten keren tegen belastingen, regulering en geldontwaarding. Maar dat zou politieke moed vergen. En moed is moeilijker te vergaderen dan een centraal loonakkoord.

De Bastiaanse bijsluiter

Bastiat waarschuwde ons al: de staat is niet God, en haar handelingen zijn niet neutraal. Elke euro die via politiek wordt herverdeeld is eerst ergens weggehaald. De loonsverhoging die vandaag via overleg wordt beloofd, is morgen een kostenpost die leidt tot ontslag, inflatie of faillissement.

Rothbard zou daar nog aan toevoegen: alle centrale planning is gebaseerd op dwang, verpakt als medemenselijkheid. Wat Timmermans 'solidariteit' noemt, is in wezen niets anders dan georganiseerde diefstal — gelegitimeerd door het stemhokje.

Dus de volgende keer dat een politicus uw loon probeert te verbeteren, vraag dan eens wie de rekening krijgt. En of u ook zélf mag praten over wat u waard bent — of dat daar eerst een breed akkoord over gesloten moet worden.